อาหารของภาคเหนือประกอบด้วยข้าวเหนียว น้ำพริกชนิดต่างๆ เป็นต้นว่า น้ำพริกหนุ่ม น้ำพริกแดง น้ำพริกอ่อง มีแกงหลายชนิด เช่น แกงฮังเล แกงโฮะ แกงแค นอกจากนั้นยังมีอาหารพื้นเมือง เช่น แหนม ไส้อั่ว เนื้อนึ่ง จิ้นปิ้ง แคบหมู หมูทอด ไก่ทอดและผักต่างๆ
ในอดีตบริเวณภาคเหนือของไทยเคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านนามาก่อน ช่วงที่อาณาจักร แห่งนี้เรืองอำนาจ ได้แผ่ขยายอาณาเขตเข้าไปยังประเทศเพื่อนบ้าน เช่น พม่า ลาว และมีผู้คนจากดินแดนต่าง ๆ อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในดินแดนแห่งนี้ จึงได้รับวัฒนธรรมหลากหลายจากชนชาติต่าง ๆ เข้ามาในชีวิตประจำวันรวมทั้งอาหารการกินด้วยคนไทยที่อยู่ทางภาคเหนือนิยมรับประทานอาหารรสกลางๆ มีรสเค็มนำ เล็กน้อย รสเปรี้ยวและหวานมีน้อยมาก หรือแทบไม่นิยมเลย เนื้อสัตว์ที่นิยมรับประทาน ได้แก่ เนื้อหมู เพราะหาได้ง่าย ราคาไม่แพง และมีขายทั่วไปในท้องตลาด เนื้อสัตว์อื่นที่นิยมรองลงมา คือ เนื้อวัว ไก่ เป็ด นก ฯลฯ สำหรับอาหารทะเลนิยมน้อยเพราะราคาแพง เนื่องจากอยู่ห่างไกลทะเล
อาหารที่ชาวพื้นเมืองชอบรับประทานเล่นเป็นพวกแมลงที่รู้จักแพร่หลายคือ “แมงมัน” ซึ่งเป็นมดชนิดหนึ่งที่อยู่ในดิน แต่มีปีกบินได้ ปกติแมงมันจะอาศัยอยู่ในรู หลังจากฝนตกใหญ่ครั้งแรกประมาณ ๒-๓ วัน แมงมันจะออกจากรู ชาวบ้านจะไปจับมาคั่ว โดยใส่น้ำมันน้อยๆ คั่วให้กรอบ แล้วใส่เกลือเล็กน้อยก็ใช้เป็นอาหารได้ แมงมันจะมีให้จับมาคั่วเป็นอาหารได้เพียงปีละครั้ง ฉะนั้นจึงทำให้มีราคาแพงมาก
เมนูอาหารเหนือและวิธีการทำอาหาร
อาหารแกง ต้ม |
ผัดและน้ำพริก |
ตำ และยำ |
นึ่ง และย่างปิ้ง |
แกงอ่อมหมู แกงอ่อมเนื้อ แกงอ่อมไก่ |
ผัด3มะ ถั่ว มะเขือ มะระ
น้ำพริกกบ น้ำพริกขิง น้ำพริกข่า น้ำพริกจิ๊นหมู น้ำพริกจี้งกุ่ง น้ำพริกต่อ น้ำพริกปลาดุกย่าง น้ำพริกถั่วเน่าเมอะ น้ำพริกถั่วเน่าแข็บ น้ำพริกน้ำปู น้ำพริกน้ำผัก น้ำพริกหน่อ น้ำพริกเห็ดหล่ม น้ำพริกแคบหมู น้ำพริกแมงจอน |
ตำกระท้อน
ตำกุ้ง ตำจิ๊นแห้ง ตำมะม่วง ตำมะละกอ ตำมะเขือพวง ตำส้มโอ ตำไข่มดแดง ยำกบ ยำจิ๊นแห้ง ยำจิ๊นไก่ ยำถั่วแปบ ยำปลาจ่อม ยำผักกาดดอง |
แอ๊ปปลา
ข้าวกั๊นจิ๊น ข้าวนึ่ง จิ๊นนึ่ง ห่อนึ่งปลา ห่อนึ่งหน่อไม้ ห่อนึ่งหมู ห่อนึ่งไก่ ส้า ลาบ หลู้ ส้าจิ๊น ส้าปลี ส้าผักรวม ส้ามะเขือเปราะ ส้ายอดมะขาม ส้ายอดมะม่วง ส้าแตงกวา |
แมลงอีกชนิดหนึ่งเรียกว่า “จี้งกุ่ง” มีลักษณะเหมือนจิ้งหรีด ผิวหรือหนัง สีน้ำตาลแดง ใช้ทอดหรือชุบไข่ทอดเป็นอาหารได้
ทางภาคเหนือมีผักเฉพาะที่นำมาปรุงอาหารต่างจากภาคอื่นๆ เช่น “ผำ” หรือไข่แหน หรือที่คนภาคกลางเรียกว่า“ไข่น้ำ” มีลักษณะเป็นเม็ดเล็กๆ เท่าไข่ปลา ลอยอยู่ในน้ำคล้ายจอกแหน วิธีนำมาปรุงอาหารคือ เอามาต้มให้สุก ใส่ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด หอม กระเทียม และกะปิ แล้วรับประทานกับข้าวเจ้า หรือข้าวเหนียว อาจใส่หมูหรือกุ้งสับละเอียดผสมลงไปด้วยก็ได้
นอกจากนี้ก็มี “เตา” ซึ่งเป็นพืชน้ำอีกชนิดหนึ่งที่คนภาคกลางเรียกว่า “ตะไคร้น้ำ” ใช้เตาสดๆ หั่นฝอย แล้วใส่เครื่องปรุงต่างๆ เป็นยำ และยังมีผักแพะ คำว่า แพะ ตามความหมายของคนภาคเหนือหมายถึง “ป่าโปร่ง” ฉะนั้นผักแพะจึงหมายถึง ผักชนิดหนึ่งที่ขึ้นในป่าโปร่งนั่นเอง วิธีนำมาปรุงอาหาร คือ ใช้ยอดผักแพะสดๆ จิ้มน้ำพริกหรือจะนำมายำก็ได้
[fbcomments]