พ.ศ.2522 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมเยียนราษฎรชาวเขาในเขตหมู่บ้านวัดจันทร์ ทรงทราบถึงความทุกข์ยากของชาวเขาในพื้นที่ ตลอดจนเส้นทางคมนาคมก็ไม่เอื้ออำนวยต่อการดำรงชีวิต จึงมีพระราชดำริให้มีการพัฒนาบ้านวัดจันทร์และหมู่บ้านใกล้เคียง จัดตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์ขึ้นเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของราษฎรในพื้นที่ ส่งเสริมอาชีพเกษตรกรรมปลูกพืชผักและผลไม้เมืองหนาว
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์ มีพื้นที่รับผิดชอบ 153,592 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ 19 หมู่บ้าน และพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน 2 หมู่บ้าน ประชากรในพื้นที่เป็นชาวเขาเผ่าปกาเกอญอ (กะเหรี่ยง) จำนวน 1,823 ครัวเรือน ลักษณะภูมิประเทศเป็นพื้นที่ป่าสนและป่าเต็งรังขนาดใหญ่ที่อุดมสมบูรณ์ อยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 960 เมตร
กิจกรรมการท่องเที่ยว
การท่องเที่ยวเชิงเกษตร
• ชมแปลงสาธิตผักและผลไม้เมืองหนาว เช่น บ๊วย พลับ พลัม สาลี่ ฯลฯ
• ชมแปลงสาธิตผักและผลไม้ของชาวกะเหรี่ยง
• ชมแปลงผักเกษตรพืชผักหลากหลายสีภายในศูนย์ฯ เช่น แรดิชชิโอ สวิสชาร์ด อาติโช๊ค ฟักทองมินิ กระเทียมต้น ฯลฯ
• ชมงานส่งเสริมปศุสัตว์บนพื้นที่สูง เช่น กระต่าย กวาง ไก่หลากหลายสายพันธุ์ แพะ ฯลฯ
การท่องเที่ยวทางธรรมชาติ
• ชมความงามของป่าสนอายุกว่าร้อยปี ถือเป็นป่าสนเขาธรรมชาติผืนที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มีทั้งสนสองใบและสนสามใบ ซึ่งมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติ 2 เส้นทาง คือ เส้นทางที่ 1 ชมป่าสนสองใบ เป็นป่าสนธรรมชาติ มีกล้วยไม้ป่าและนกประจำถิ่นหลายชนิดอยู่ห่างจากศูนย์ฯ 3 กิโลเมตร (เส้นทางรถประมาณ 1 กิโลเมตร จากนั้นเดินเท้าอีก 2 กิโลเมตร) เส้นทางที่ 2 ชมป่าสนสามใบ มีพรรณไม้ป่าและนกหายากหลายชนิด เป็นทางเดินเท้าห่างจากศูนย์ฯประมาณ 1 กิโลเมตร
• ชมนาป่าสนมนต์เสน่ห์อย่างหนึ่งของวัดจันทร์
• ชมแปลงดอกไม้ภายในศูนย์ เช่น ดอกไฮเดรนเยีย และดอกกระเจียว
• จุดชมวิวทะเลหมอก อยู่ช่วงต่อระหว่างบ้านเด่น อำเภอกัลยานิวัฒนา กับบ้านห้วยตอง อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน
• น้ำตกห้วยฮ่อม เป็นน้ำตกที่เป็นกิ่วน้ำ (ตาน้ำ) ของลำน้ำแม่แจ่ม และลำน้ำปาย มีทิวทัศน์ร่มรื่น เต็มไปด้วยเฟิน
• ชมต้น “หยาดน้ำค้าง” ซึ่งเป็นพืชที่กินแมลงและมีต้นที่สวยงาม
• อ่างเก็บน้ำห้วยอ้อ เป็นอ่างเก็บน้ำของกรมชลประทาน มีภูมิทัศน์โดยรอบเป็นป่าสนสวยงาม
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
• ชมวิถีชีวิตชาวปกาเกอญอ ซึ่งจะนิยมแต่งกายในชุดชนเผ่าในวันเช่นตย์และวันพระ ชมการทอผ้ากี่เอว และเครื่องดนตรีของชาวกะเหรี่ยง
• ประเพณีการเลี้ยงผี ซึ่งมีความเชื่อว่าเป็นการขอขมา และขอพรจากผีเจ้าบ้านเจ้าเมืองให้ทำกิจการงานสำเร็จ
• พิธีมัดมือ เป็นพิธีทำบุญเรียกขวัญแก้สมาชิกในหมู่บ้าน จัดขึ้นปีละ 1-2 ครั้ง
• พิธีเลี้ยงแก้บน จัดขึ้นเพื่อปัดเป่าทุกข์ให้แก่ผู้ป่วย
• พิธีต้อนรับแขกจากชาสูตรเฉพาะ โดยผสมเกลือลงในน้ำชาเล็กน้อย
• ชมโบสถ์เรย์แบนที่มีลักษณะแปลกตา ตั้งอยู่ในเขตวัดจันทร์
• พระธาตุจอมแจ้ง พระธาตุเก่าแก่ สันนิษฐานว่ามีอายุมากว่า 300 ปี และที่นี่ยังสามารถชมวิวของหมู่บ้านได้อีกด้วย
ของฝากของที่ระลึก
• งานหัตถกรรมชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง เช่น ผ้าทอ ผ้าปัก เครื่องจักสาน ฯลฯ
• พืช ผัก ผลไม้เมืองหนาวตามฤดูกาล
ที่พัก
• บ้านพักรับรองภายในศูนย์ฯ จำนวน 4 หลัง พื้นที่กางเต็นท์ใต้ร่มเงาต้นสน บริการเช่าเต็นท์และถุงนอน กรณีนำเต็นท์มาเองคิดค่าบำรุงพื้นที่ สอบถามข้อมูล โทร 053-318-325, 084-365-5465
• โฮมสเตย์ จำนวน 2 หลัง
• ที่พักขององค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ (ออป.) ติดต่อจองที่พัก โทร 053-249349 หรือสอบถามข้อมูล โทร 053-317-606, 086-181-3388
ร้านอาหาร
ภายในศูนย์ฯ ไม่มีร้านอาหารบริการ แต่สามารถสั่งรายการอาหารล่วงหน้าสำหรับหมู่คณะ นักท่องเที่ยวสามารถประกอบอาหารเองได้ โดยสั่งวัตถุดิบทั้งผักและเนื้อสัตว์จากศูนย์ฯ นอกจากนี้บริเวณหมู่บ้านยังมีบริการร้านอาหารไว้คอยให้บริการ
การเดินทาง
เส้นทางที่ 1 จากตัวเมืองเชียงใหม่ ใช้เส้นทางสายเชียงใหม่ไปอำเภอแม่ริม เลี้ยวซ้ายที่อำเภอแม่ริม ต่อไปอำเภอสะเมิง ต่อเนื่องสายสะเมิง-วัดจันทร์ อีกประมาณ 93 กิโลเมตร ระยะทางจากตัวเมืองเชียงใหม่ถึงศูนย์ฯ 154 กิโลเมตร สภาพเส้นทางเป็นดินลูกรังบางช่วง เส้นทางนี้มีบริการรถโดยสารประจำทางต้นทางจากตัวเมืองเชียงใหม่ขึ้นที่ตลาดวโรรส
เส้นทางที่ 2 จากตัวเมืองเชียงใหม่ใช้เส้นทางสายเชียงใหม่-แม่แตง ก่อนถึงตลาดแม่มาลัย-อ.ปาย ประมาณ 2-3 กิโลเมตร จะมีเส้นทางเลี่ยงเมืองตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1095 หรือจะไปเลี้ยวซ้ายเข้าสู่เส้น 1095 ได้ที่ตลาดแม่มาลัยต่อไปอำเภอปายก็ได้เช่นกัน ก่อนถึง อ.ปาย 12 กิโลเมตร จะมีป้ายบอกทางไปวัดจันทร์ให้เลี้ยวซ้าย เข้าสู่เส้น 1265 ไปจนสุดทางแล้วเลี้ยวซ้ายอีกครั้งเข้าสู่ถนน 1349 ขับตรงไปเรื่อยๆจะเห็นป่าสนศูนย์จะอยู่ทางด้านขวามือ สภาพเส้นทางจะดีกว่าเส้นทางแรก
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
• ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์ บ้านเด่น หมู่ 3 ตำบลบ้านจันทร์ จังหวัดเชียงใหม่ 58130 โทร 053-318-325, 084-365-5465
• วัดจันทร์ แกลเลอรี หัตถกรรมชุมชน ของที่ระลึกจากปกาเกอญอ โทร 083-321-0302
วัดบ้านจันทร์ เป็นวัดที่สันนิฐานว่ามีอายุเก่าแก่ สร้างขึ้นตั้งแต่สมัยละว้า (ลั๊วะ) ที่อพยพมาจากเชียงใหม่ เมื่อ 300 ปี ก่อน ต่อมาได้รับการค้นพบและบูรณะครั้งแรกในสมัยที่ครูบาศรีวิชัยธุดงค์ผ่านมาในบริเวณวัดจันทร์ในปัจจุบัน ซึ่งเมื่อก่อนนี้เป็นป่าขึ้นรกร้างจึงได้แรงศรัทธาจากชาวบ้านช่วยกันบูรณปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุใหม่ โดยการสร้างซ่อมแซมหุ้มทับพระธาตุองค์เดิม เป็นวัดที่สำคัญของชุมชนชาวกะเหรี่ยงพุทธซึ่งประดิษฐานพระสิงห์
แหล่งข้อมูล www.thairoyalprojecttour.com