วัดโลกโมฬีสร้างขึ้นเมื่อปีพ.ศ. 2070 โดยพระเกษเกล้าโปรดเกล้าฯ ให้ยกบ้านหัวเวียงให้เป็นวัดจากนั้นได้สร้างเจดีย์และวิหาร เมื่อพระเกษเกล้าสวรรคต จึงได้นำอัฐิมาบรรจุไว้ภายในเจดีย์ของวัดนี้ ปัจจุบันวัดโลกโมฬี เป็นศูนย์กลางการศึกษาศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านโดยมีการจัดกิจกรรมขึนในเทศกาลต่างๆ สิ่งสำคัญภายในวัดประกอบด้วย เจดีย์ทรงปราสาทมีประติมากรรมรูปเทวดาที่ประดับตามมุมของเจดีย์ ส่วนวิหารหลวงเป็นวิหารทีสร้างขึ้นใหม่ภายหลังการบูรณะ วัดเป็นศิลปะแบบล้านน้ำมีความประณีตงดงามในครั้งถ่ายทำภาพยนตร์สุริโยทัยได้ใช้วัดแห่งนี้เป็นโลเกชั่นที่ดูยิ่งใหญ่อลังการงานสร้างอีกด้วย
ศาสนสถานที่สำคัญภายในวัดประกอบด้วย
1. เจดีย์วัดโลกโมฬี สันนิษฐานว่าสร้างขึ้น เมื่อปี พ.ศ.๒๐๗๑ ตำนานระบุว่าสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลพระเมืองเกศเกล้า เมื่อ พ.ศ. ๒๐๗๑ เป็นเจดีย์ทรงปราสาท ได้มีการพัฒนาการอย่างต่อเนื่องที่เจดีย์วัดโลกโมฬี การพัฒนารูปแบบได้เพิ่มความสูงของเจดีย์คือ ส่วนฐาน ได้แก่ชุดฐานปัทม์ ลูกแก้ว อกไก่ เพิ่มเป็น ๒ ชุดอย่างชัดเจนโดยฐานปัทม์ชั้นล่างไม่มียกเก็จ ที่ฐานปัทม์ชั้นที่สองมีจำนวนยกเก็จที่เพิ่มมากขึ้น และเป็นมุมที่มีขนาดเล็ก
ส่วนกลาง ยังคงเป็นเรือนธาตุในผ้าสี่เหลี่ยมยกเก็จ ที่มีขนาดของมุมเล็กลง และจำนวนของมุมมากขึ้นเช่นเดียวกับฐานปัทม์ด้านล่าง ทั้งสี่ด้านของเรือนธาตุมีซุ้มจระนำ มีรูปแบบของซุ้มลดได้ กรอบซุ้มจระนำมีการผสมผสานกันทั้งกรอบแบบคดโค้ง และกรอบแบบวงโค้ง ตลอดจนแนวของลูกแก้ว อกไก่ที่ประดับเสารับซุ้มจระนำ ก็มีขนาดเด่นขึ้น กลายเป็นรูปงอนคล้ายบัวคว่ำที่เรียกกันว่า ปากแล
ส่วนยอด เหนือเรือนธาตุ มีการพัฒนาความสูงโดยเพิ่มจำนวนของชั้นลดรูปฐานปัทม์ลูกแก้ว อกไก่ ยกเก็จซ้อนกันสามฐาน รับทรงระฆังและบัลลังก์สิบสองเหลี่ยม ปล้องไฉนและปลี ซึ่งองค์ระฆังและบัลลังค์นั้น เป็นลักษณะร่วมของเจดีย์ทรงระฆัง มีประติมากรรมรูปเทวดาที่ประดับตามมุมของเจดีย์
2. วิหารหลวงวัดโลกโมฬี เป็นวิหารที่สร้างขึ้นภายหลังได้มีการบูรณะและยกฐานะจากวัดร้างเป็นวัดที่มีพระภิกษุอยู่จำพรรษา เป็นวิหารไม้สักศิลปะแบบล้านนา ลักษณะงดงาม ประณีต มีลายแกะสลักอย่างสวยงาม ส่วนวิหารหลังเดิมนั้น ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ระบุว่าสร้างขึ้นพร้อมกับเจดีย์ เมื่อ พ.ศ. 2071
ที่แปลกตาและเด่นมากก็คือตรงหน้าบันรูปจั่วได้ประดับกระจกสี ซึ่งทำให้เกิดสีสันหลากสีบนหลังคาวิหารที่มีพื้นโทนสีดำ ซึ่งพื้นดำนี้มีส่วนช่วยขับกระจกสีแดง ขาว น้ำเงิน เขียว เหลือง จนดูระยิบระยับ
พระพุทธรูป พระประธานในวิหาร เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ประดิษฐานอยู่ภายในวิหาร มีเพดานและต้นเสาแกะสลักลวดลายต่างๆ อย่างงดงาม พระพุทธรูปมีนามว่า “พระพุทธสันติจิรบรมโลกนาถ” และได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้บนพระเมาลี เมื่อวันที่ ๖ พฤศจิกายน พ.ศ ๒๕๔๖
3. หอมณฑปพระนางเจ้าจิรประภามหาเทวี ภายในประดิษฐานพระรูปของพระนางจิระประภา มหาเทวี ซึ่งพระองค์ได้ทรงอุปถัมภ์วัดโลกโมฬีครั้งเสวยราชย์ครองเมืองเชียงใหม่ไว้ให้คนรุ่นหลังได้ สักการะรำลึกถึงคุณความดีของพระองค์
4. กุฏิสงฆ์ และกุฏิสมเด็จ สร้างด้วยประติมากรรมแบบล้านนาผสมกุฏิสงฆ์ มีลักษณะต่างจากกุฏิทั่วไป เนื่องจากเป็นประติมากรรมที่มีลักษณะงดงาม แบบล้านนา ด้านหน้ากุฏิมีรูปปั้นพระเมืองเกษเกล้า ประดิษฐานอยู่บนซุ้มประตู
ซุ้มประตูวัดโลกโมฬี อยู่ตรงด้านหน้าของวิหาร ติดกับถนน มีลวดลายปูนปั้นงดงาม ศิลปะแบบซุ้มประตูล้านนา
ที่ตั้งและการเดินทาง
298/1 ถนนมณีนพรัตน์ ตำบลศรีภูมิ อำเมือง เชียงใหม่ โทร.053-404039
วัดโลกโมฬีอยู่ติดคูเมืองด้านนอก ฝั่งถนนมณีนพรัตน์ ใกล้ๆ กับไอคอน สังเกตุด้านเข้าจะมีปั๊ม ปตท อยู่ใกล้ๆ ทางขวามือ
www.watlokmolee.com
ภาพด้านหน้าวัดโลกโมฬีถ่ายจากถนนมณีนพรัตน์ (คูเมือง)