หมู่บ้านแม่แฮและหมู่บ้านบริเวณใกล้เคียง ในเขตตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง และตำบลแม่นาจร อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ราษฎรที่อาศัยอยู่ส่วนใหญ่เป็นชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง ม้ง และจีนยูนนาน ประกอบอาชีพทำนาและทำไร่เลื่อนลอย ปลูกฝิ่น ข้าวไร่ ข้าวโพดและเลี้ยงสัตว์ตามธรรมชาติ มักจะอพยพเคลื่อนย้ายหาที่เพาะปลูกใหม่เพื่อต้องการความอุดมสมบูรณ์ของดิน โดยการบุกรุกเผาถางป่าไม้ทุกปี อีกทั้งมีสภาพความเป็นอยู่ค่อนข้างยากจน ผลิตอาหารไม่เพียงพอแก่การบริโภค ไม่มีเส้นทางการคมนาคมติดต่อกับพื้นที่ราบหรือเชื่อมระหว่างหมู่บ้าน
ปี พ.ศ.2521 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริให้พัฒนาอาชีพของประชากรชาวเขาหมู่บ้านแม่แฮและหมู่บ้านใกล้เคียง หม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี ประธานมูลนิธิโครงการหลวง ขอให้สำนักเกษตรภาคเหนือ เป็นผู้ดำเนินงาน “โครงการหลวงพัฒนาเกษตรที่สูงแม่แฮ” ซึ่งต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น “ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่แฮ”
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่แฮ ตั้งอยู่บนพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเล 1,300 เมตร มีพื้นที่รับผิดชอบทั้งหมด 33 ตารางกิโลเมตร ตั้งอยู่ในพื้นที่ 3 อำเภอ ได้แก่ อำเภอแม่วาง อำเภอแม่แจ่ม และอำเภอสะเมิง ครอบคลุม 24 หมู่บ้าน 1,750 ครัวเรือน พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นเนินเขาและภูเขาสลับซับซ้อน มีที่ราบแคบตามแนวเหนือ-ใต้ของห้วยแม่แฮและห้วยแม่เตียน อุณหภูมิเฉลี่ย 24 องศาเซลเซียส
กิจกรรมการท่องเที่ยว
การท่องเที่ยวเชิงเกษตร
- ชมแปลงสาธิตผักและไม้ดอก ที่มีผลผลิตตลอดทั้งปี
- ชมแปลงผลผลิตของเกษตรที่เข้าร่วมโครงการ เช่น พลับ สาลี่ พลับ องุ่นไร้เมล็ด สตรอเบอรี่ ฯลฯ
- ชมไร่สตรอเบอรี่ขนาดใหญ่ที่ใหญ่ที่สุดของประเทศไทยที่ศูนย์ฯ ย่อยบ่อแก้ว ออกผลช่วงเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ และผลิตภัณฑ์แปรรูปจากสตรอเบอรี่ เช่น ไวน์ น้ำสตรอเบอรี่ ฯลฯ
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
- ชมวิถีชีวิตชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงและม้ง ที่มีให้เที่ยวชมได้ตลอดปี
- ปีใหม่ม้ง จัดขึ้นในเดือนธันวาคม ที่สนามกีฬาม่อนยะ ที่บ้านห้วยน้ำกลาง
- ประเพณีมัดมือกะเหรี่ยง มีในช่วงก่อนทำนา-หลังทำนา ราวเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน และ พฤษภาคม-มิถุนายน หรือประเพณีนี้จะทำตอนที่มีคนไม่สบาย ป่วยไข้ หรือเมื่อเลี้ยงผีบ้าน
การท่องเที่ยวทางธรรมชาติ
- หน่วยจัดการต้นน้ำแม่สะงะซึ่งเคยเป็นที่ประทับแรมของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ห่างจากศูนย์ฯ ประมาณ 7.5 กิโลเมตร มีป่าที่สมบูรณ์และธรรมชาติงดงามเหมาะสำหรับการศึกษาธรรมชาติ และมีบริเวณที่กางเต็นท์ตั้งแค้มป์ได้
- จุดชมวิว ชมทะเลหมอก พระอาทิตย์ขึ้นและตกที่งดงามที่ยอดดอยม่อนยะ บ้านน้ำจาง และบ้านม่อนยะใต้ มีบริเวณตั้งแค้มป์ได้
- เส้นทางเดินป่าและตั้งแค้มป์ที่หน่วยจัดการต้นน้ำแม่สะงะ
- แหล่งน้ำธรรมชาติที่บ้านห้วยขมิ้น ห่างจากศูนย์ฯ ประมาณ 3 กิโลเมตร
- ถนนทุ่งบัวตอง ตามเส้นทางแม่เตียน-แม่แฮ- และแม่แฮ-ป่าเกี๊ยะน้อย ในช่วงเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน จะมีดอกบานสะพรั่ง
- ดอกนางพญาเสือโคร่ง (ซากุระเมืองไทย) ออกดอกในช่วงเดือนธันวาคม-มกราคม
ของฝากของที่ระลึก
ผลผลิตทางการเกษตรตามฤดูกาล ไวน์สตรอเบอรี่ ผักสดและผลไม้เมืองหนาว รวมทั้งผลิตภัณฑ์สิ่งทอของชาวเขาในพื้นที่
ที่พัก-ร้านอาหาร
บ้านพักรับรองภายในศูนย์ฯ จำนวน 1 หลัง มี 5 ห้อง รองรับได้ 30 คน มีสถานที่กางเต็นท์ และบริการเช่าเต็นท์ขนาด 2 คน พร้อมถุงนอน กรณีนำเต็นท์มาเองคิดค่าบำรุงพื้นที่ ภายในศูนย์ฯ ไม่มีร้านอาหารบริการ แต่สามารถจัดหารับรองให้ได้ โดยแจ้งล่วงหน้าก่อนเดินทาง นอกจากนี้ยังมีโฮมสเตย์ของชุมชนไว้คอยให้บริการ
การเดินทาง
ระยะทางจากตัวเมองเชียงใหม่ 101 กิโลเมตร ใช้ทางหลวงหมายเลข 108 (สายเชียงใหม่-ฮอด) ถึงอำเภอสันป่าตองเลี้ยวขวาบริเวณแยกบ้านกาด เข้าทางหลวงหมายเลข 1013 (ถนนสันป่าตอง-แม่วาง) อีก 27 กิโลเมตร ผ่านศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งหลวงไปอีก 16 กิโลเมตร จะถึงศูนย์ฯแม่แฮ
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่แฮ บ้านแม่แฮ ตำบลแม่นาจร อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ 50270 โทร 089-948-3546, 053-211-489
แหล่งข้อมูล www.thairoyalprojecttour.com